Tuesday, January 16, 2007

Historia Szkocji

Szkocja jest zamieszkana co najmniej od piątego tysiąclecia przed naszą erą. Od początku była obszarem, na którym dochodziło do konfrontacji różnych kultur i ludów (Piktowie, Celtowie, Normanowie, Rzymianie, Anglowie), jednakże jej dzika przyroda zawsze stawała po stronie aktualnych władców tych ziem.

Walki o wpływy w Szkocji ciągną się przez całą jej historię. Z czasem Szkocja została przyłączona do Anglii, najpierw jako teren okupowany potem jako unia personalna dynastii Stuartów.

Jako jednolity organizm społeczny i gospodarczy, istnieje od IX w., kiedy to drobne małe państwa piktyjskie oraz ziemie zasiedlone przez iryjskich osadników zostały połączone w jedno królestwo przez Kennetha MacAlpina, który też pojednał oba plemiona przez małżeństwo z Piktyjką.

W końcu XII wieku została najechana przez Anglików, po czym na 2 wieki odzyskała suwerenność, mimo coraz większych angielskich wpływów. W 1296 roku wybuchł bunt Williama Wallace, a w 1314 Robert I Bruce został uznany za faktycznego króla Szkocji (po bitwie pod Bannockburn). Od 1603 roku Szkocja i Anglia miały wspólnego władcę (unia personalna), a od 1707 roku wspólny parlament. Szkoci nigdy nie pogodzili się z angielską dominacją, co wraz z poparciem dla legitymistycznej dynastii Stuartów doprowadzało wiele razy do powstań.

W maju 1999 roku Szkoci wybrali swój własny parlament, w odpowiedzi na referendum z roku 1997, w którym chęć posiadania własnej władzy ustawodawczej wyraziło 75% głosujących.

Powołanie pierwszego od trzech stuleci szkockiego parlamentu było możliwe dzięki polityce brytyjskiego premiera Tony'ego Blaira, który realizując swe obietnice przedwyborcze znacznie złagodził politykę w stosunku do części składowych Wielkiej Brytanii.

Niejako zapowiedzią tej zmiany polityki był zwrot Szkocji (1996) kamienia koronacyjnego dawnych królów szkockich, który od siedmiu stuleci służył też królom brytyjskim i jako taki przechowywany był w Anglii.

Niezbyt żyzne góry i przeludnione niziny od wieków zmuszały Szkotów do emigracji. Emigrowali też często z przyczyn politycznych, niechętni angielskiej dominacji, prześladowani z powodów religijnych lub popierania dynastii Stuartów. Do emigracji zachęcały też władze - tytuł baroneta Nowej Szkocji został ustanowiony jako zachęta dla osiedlania się w Ameryce Północnej. Szkoci, zwłaszcza bitni górale, zasilali oddziały najemników w całej Europie. Od czasu wojny trzydziestoletniej, gdy szkocka piechota zasłynęła walcząc po stronie protestanckiej szkockie gwardie pojawiły się w wielu armiach, także prywatnych. Szkocki pułk gwardii, złożony z jakobickich emigrantów mieli królowie Francji, szkoccy piechurzy byli także na polskich dworach magnackich, choćby znani z Sienkiewicza Szkoci Janusza Radziwiłła. Szkockie pułki, n.p. sławna "Czarna gwardia" ("Black Watch")- 42. Pułk Królewskiej Piechoty Szkockiej, czy pułk "Cameronians" - były wykorzystywane w najdalszych zakątkach imperium - od Indii do Ameryki Północnej. Dziś to elitarne jednostki, służące często jako straż przyboczna brytyjskim królom.

Żródło: http://pl.wikipedia.org

No comments: